اصطلاح دیجیتال مارکتینگ یا بازاریابی دیجیتال (digital marketing) به مجموعه فعالیت هایی که در راستای تبلیغ محصولات و خدمات با استفاده از ابزارهای دیجیتالی صورت می گیرد، گفته می شود. در واقع تمام فعالیت هایی که به منظور تبلیغ محصولات، خدمات، برندها و بررسی رفتار مشتری در بستر اینترنت انجام می شود، دیجیتال مارکتینگ محسوب می شود. برخلاف بازاریابی سنتی، مشتریان در دیجیتال مارکتینگ بیشترین اهمیت را دارند. به همین منظور شرکت ها با استفاده از ابزارهای مختلف مانند وب سایت، ایمیل، موبایل، شبکه های اجتماعی سعی می کنند رفتار مشتریان را تحلیل کنند تا تبلیغات خود را در زمان مناسب و بر روی طیف وسیعی از کاربران منتشر نمایند تا در نتیجه بتوانند بهترین بازخورد را دریافت نمایند. امروزه تعداد کاربران اینترنتی بسیار زیاد شده و تمامی شرکت های متوجه شده اند که برای موفقیت باید در اینترنت حضور فعال داشته باشند و از فضای آن برای جلب مشتری جدید و معرفی کالا و خدمات خود استفاده کنند و برای این کار ناچار هستند که از تکنیک های دیجیتال مارکتینگ یا بازاریابی دیجیتال بصورت موثر استفاده کنند.

تفاوت بازاریابی آفلاین (سنتی) با بازاریابی دیجیتال چیست؟

با اینکه بازاریابی سنتی هم‌چنان هم برای برخی کسب و کارها جواب می‌دهد، اما از آنجایی که این مدل بازاریابی با محدودیت‌های مختلفی داشت، خیلی زود بازاریابی دیجیتال با استقبال روبه‌رو شد. اگر بخواهیم به مهمترین تفاوت‌های بازاریابی آفلاین با دیجیتال مارکتینگ اشاره کنیم، می‌توانیم موارد زیر را اعلام کنیم:

• همان‌طور که گفتیم بازاریابی دیجیتال هر نوع فعالیت تبلیغاتی بر بستر دستگاه‌های الکترونیکی و هوشمند و اینترنت است. در صورتی که در بازاریابی آفلاین از رسانه‌های جمعی و سنتی استفاده می‌شود.
• بازاریابی دیجیتال برخلاف بازاریابی آفلاین تعاملی‌تر و دوسویه است و امکان برقراری ارتباط دو طرفه میان تبلیغ‌دهنده و مخاطبان وجود دارد.
• شاید مهمترین تفاوت این دو مدل بازاریابی در قابلیت سنجش و ارزیابی باشد. تمام فعالیت‌های بازاریابی دیجیتال قابلیت اندازه‌گیری دارند و می‌توان آنها را با آمار ارائه و تحلیل کرد. در صورتی که در بازاریابی سنتی و آفلاین این اتفاق امکان‌پذیر نیست و در واقع بزرگترین مشکل این مدل بازاریابی همین است.
• یکی دیگر از تفاوت‌های این دو مدل بازاریابی، تنوع و تفاوت کانال‌های توزیع محتواست که در بین فضای آفلاین و آنلاین متفاوت است.
• در بازاریابی دیجیتال شما با استفاده از روش‌ها و ابزارهای مختلف آنلاین تلاش می‌کنید پیام‌تان را به مخاطبان برسانید. به همین دلیل ممکن است با یک پیام ساده بتوانید طیف وسیعی از مخاطبان را پوشش دهید. اما در فضای آفلاین به دلیل محدودیت کانال‌های توزیع محتوا ممکن است این اتفاق رخ ندهد.
• کمتر این امکان وجود دارد در بازاریابی سنتی، محتوای تبلیغاتی به اشتراک گذاشته شود، ولی یکی از مزایای دیجیتال مارکتینگ این است که قابلیت وایرال شدن و پخش سریع دارند.
• هزینه‌های بازاریابی دیجیتال به مراتب از هزینه‌های بازاریابی آفلاین کمتر بوده و اثربخشی آن نیز در برخی موارد بیشتر است.

بازاریابی اینترنتی (آنلاین) چیست؟

تا به حال به گسترش برند، محصول و یا خدمتِ شرکت خود از طریق بستر وب فکر کرده‌اید؟  بازاریابی آنلاین، استفاده از کانال‌های مبتنی بر وب است تا بتوانید یک پیام در مورد برند، محصولات و یا خدمات خود به مشتریان بالقوه‌ برسانید.

با گسترش فضای وب و استفاده مردم از دنیای اینترنت، کسب‌وکارهای بسیاری از انواع بازاریابی دیجیتال جهت گسترش برند خود استفاده می‌کنند تا از این طریق کاربران بسیاری را با محصول و خدمت خود آشنا می‌کنند. روش‌های زیادی برای به‌کارگیری بازاریابی آنلاین وجود دارد که از جمله‌ی آن‌ها می‌توان به ایمیل مارکتینگ، بهینه‌سازی موتور جستجو، شبکه‌های اجتماعی، تبلیغات آنلاین و … اشاره کرد. هدف این است که وقتی کاربر در حال مطالعه، خرید، جستجو کردن، گپ‌وگفت در شبکه‌های اجتماعی و … در فضای اینترنت است، با کمک بازاریابی آنلاین توجه او را به خود جلب کنید و بازدیدکننده‌ی وب‌سایت خود را به مشتری تبدیل کنید.

همان‌طور که می‌دانید بازاریابی آنلاین با بازاریابی سنتی تفاوت‌های اساسی دارد. در واقع بازاریابی سنتی در بیشتر مواقع از بازاریابی برونگرا استفاده می‌کند؛ در صورتی که بازاریابی آنلاین در اکثریت مواقع زیر مجموعه‌ی بازاریابی درونگرا قرار می‌گیرد. پیش از اینکه تا این میزان استفاده از بازاریابی آنلاین همه‌گیر شود، بسیاری از کسب‌وکارها از بازاریابی سنتی از قبیل چاپ بروشور، تبلیغات تلویزیونی و رادیویی، بیلبورد و … استفاده می‌کردند. جالب است که با این همه گسترش تکنولوژی، همچنان کسب‌وکارهای زیادی از این نوع شیوه‌های بازاریابی استفاده و بسیاری از بودجه‌ی خود را صرف تبلیغات سنتی می‌کنند.

تصور کنید محصول شما نوعی شکلات است. برای معرفی محصول خود تبلیغات تلویزیونی و رادیویی انجام می‌دهید و بروشور محصول خود را پخش می‌کنید. طبیعتا اگر تبلیغ شما به دست مخاطبان اصلی‌تان برسد، فروش شما افزایش پیدا می‌کند ولی راه آنالیزی برای تخمین بازده هر کدام از این روش‌ها وجود ندارد. همچنین کنترل خاص و سریعی روی اجرای کمپینِ در حال انجام وجود ندارد. در صورتی که در بازاریابی آنلاین شما می‌توانید با صرف هزینه‌ای بسیار کم، تبلیغات خود را اجرا و محصول خود را معرفی کنید. همچنین می‌توانید در مراحل مختلف، کمپین خود را زیر نظر داشته باشید، بررسی کنید و در هر مرحله آن را تغییر دهید تا به نتیجه‌ی موردنظر خود دست یابید.

تفاوت بازاریابی دیجیتال با بازاریابی اینترنتی در چیست؟

با توجه به توضیحاتی که ارائه شد، بازاریابی دیجیتال یا همان دیجیتال مارکتینگ استفاده از ابزارها و روش های بازاریابی به صورت دیجیتال است و از تمام کانال های موجود در رسانه های دیجیتال برای دریافت اطلاعات به مشتریان استفاده می کند و تنها به اینترنت و فضای مجازی محدود نمی شود. با استفاده از ابزارهای دیجیتال می توان بازاریابی را به صورت نوین انجام داد. بسیاری از افراد این تصور را دارند که بازاریابی اینترنتی و دیجیتال مارکتینگ به یک معنا هستند، در حالی که اینطور نیست و این دو با هم تفاوت دارند. به طور مثال کانال های رسانه ای در دیجیتال مارکتینگ شامل وب سایت، ppc (pay per click) یا پرداخت به ازای هر کلیک، بازاریابی پیامکی، پادکست های صوتی، سئو (بهینه سازی سایت برای موتورهای جستجو ) و برنامه های تلفن همراه می باشد. برخی از کانال های دیجیتال مارکتینگ مانند اپلکیشن های موبایل می توانند بدون نیاز به اتصال همیشگی به اینترنت به کار خود ادامه دهند. این قبیل کانال ها در حیطه بازاریابی اینترنتی به شمار می روند. بازاریابی اینترنتی که زیر مجموعه ای از دیجیتال مارکتینگ است به بازاریابی با استفاده از کانال ها یا رسانه هایی گفته می شود که به صورت همیشگی به اینترنت متصل هستند. در کل می توان گفت دیجیتال مارکتینگ شامل تمام رسانه های دیجیتال می شود اما بازاریابی اینترنتی بر روی بازاریابی در بستر اینترنت فعالیت دارد. به همین دلیل می توان گفت که بازاریابی اینترنتی از روش های بازاریابی است که به عنوان زیر شاخه دیجیتال مارکتینگ قرار می گیرد.

آیا دیجیتال مارکتینگ مقرون به صرفه است؟

برای اینکه مخاطب به خریدار تبدیل شود باید مسیری را با عنوان سفر مشتری در قالب قیف فروش پشت سر بگذارد. این اتفاق می‌تواند در دنیای آفلاین نیز اتفاق بیفتد، اما از آنجایی که ابزارها و روش‌های مناسبی برای اندازه‌گیری وجود ندارد، در نتیجه چنین چیزی عملا شدنی نیست. در بازاریابی دیجیتال در هر مرحله از سفر مشتری از لحظه آشنایی با شما تا نهایی شدن خرید و حتی پس از آن همراه مشتری هستید و با تحلیل‌های درست و شناسایی دقیق مخاطبان هدف می‌توانید هزینه‌های خود را به شدت کاهش داده و اثربخشی بازاریابی را افزایش دهید. از سوی دیگر رسانه‌های آفلاین بسیار گران هستند، در صورتی که در دیجیتال مارکتینگ با روش‌های رایگان و حتی ارزان قیمت‌تر می‌توانید مشتری بیشتری جذب کنید و هر جایی مانع یا مشکلی وجود داشت نیز از سر راه بردارید. تنوع ابزارها و روش‌های مختلف در بازاریابی دیجیتال و کانال‌های متنوع توزیع محتوا به شما کمک می‌کند تا تبلیغات و فرایندهای بازاریابی شما کاملا سفارشی‌سازی شده باشد. همین موضوع نیز هزینه‌های شما را کاهش داده و نرخ تبدیل را افزایش می‌دهد.

آیا برای دیجیتال مارکتینگ به بودجه زیادی نیاز داریم؟

همان‌طور که اشاره کردیم، امکان اندازه‌گیری و سنجش، تنوع کانال‌های توزیع محتوا، ابزارها و روش‌های مختلف و استفاده از تکنولوژی‌های روز باعث شده تا دقیقا بتوانیم مخاطبان درستی را هدف بگیریم و همین موضوع کمک می‌کند تا هزینه‌ها بسیار کاهش پیدا کند و اثربخشی بیشتر شود. معمولا برای اجرای کمپین‌های مختلف دیجیتال مارکتینگ به بودجه زیادی نیاز نداریم ولی این تمام ماجرا نیست. چرا که کاملا بستگی به اهداف شما، اندازه کسب و کار، استراتژی، فرمت محتوای تولید، جزئیات، کانال‌های تولید محتوا و… دارد. گاهی ممکن است برای توزیع، ترویج و ترفیع محتوا نیاز به هزینه و بودجه زیادی داشته باشید. ولی در مجموع باز هم این هزینه‌ها از بسیاری رسانه‌های آفلاین مانند تلویزیون خیلی کمتر است.

چرا به برنامه و استراتژی دیجیتال مارکتینگ نیاز داریم؟

نه‌تنها در دیجیتال مارکتینگ که ترجیحا در تمامی اقدامات و برنامه‌های خود به‌ویژه فرایندهای بازاریابی و تبلیغات به استراتژی نیاز داریم تا موفق شویم. داشتن یک برنامه و استراتژی دقیق و مدون به ما کمک می‌کند تا ببینیم در چه موقعیتی قرار داریم، مخاطبان هدف ما چه افرادی هستند، اهدافمان چیست و می‌خواهیم به کجا برسیم، از چه کانال‌هایی باید با مخاطبان در ارتباط باشیم، چقدر بودجه نیاز داریم و در نهایت گزارش‌های تحلیلی چه کمک به ما می‌کنند.
اگر می‌خواهیم تمام مجموعه ما عملکرد درستی داشته باشند، به شاخص‌های کلیدی عملکرد (KPI) تعریف شده برسند، از منابع به درستی استفاده کنیم و در نهایت اثربخشی برنامه‌های بازاریابی خود را افزایش دهیم، باید برنامه و استراتژی داشته باشیم. براساس این استراتژی می‌دانیم هر کسی چه نقشی دارد، تقویم محتوایی ما چگونه است و چطور باید با گزارش‌های تحلیلی مشکلاتمان را اصلاح کنیم.

برای اجرای استراتژی های دیجیتال مارکتینگ به چه پیش شرط هایی نیاز داریم؟

برای اجرای موفق برنامه ها و کمپین های دیجیتال مارکتینگ دراختیار داشتن موارد زیر لازم است:

• سایت و یا پورتال
• قابلیت ارائه مقاله در قالب بلاگ پست
• در اختیارداشتن صفحات مختلف در شبکه های اجتماعی (لینکدین، اینستاگرام، توئیتر، فیسبوک)
• کتاب های الکترونیک، اینفوگرافی، ویدیو
• بروشور و کاتالوگ آنلاین
• برندینگ و ابزارهای آن
• ابزارهای ارتباط الکترونیک

 

برای یادگیری دیجیتال مارکتینگ از کجا شروع کنیم؟

بدون شک اولین تصمیم درست، شروع کردن است. ابتدا بهتر است به ‌صورت کلی با مبانی و مفاهیم اولیه آشنا شوید. برای این کار می‌توانید از منابع معتبر داخلی و خارجی به صورت خودآموز شروع کنید. در غیر این صورت روش‌هایی چون حضور در دوره‌های حضوری و غیرحضوری می‌تواند مفید باشد. اما باید منابع را به درستی انتخاب کنید تا محتوای ارزشمند، تخصصی و کاربردی در اختیار شما قرار گیرد. دو نکته مهم را باید در نظر داشته باشید. بدون شک هر شروعی از مقدمات و مفاهیم کلی است، ولی با توجه به گستردگی حوزه دیجیتال مارکتینگ، بهترین پیشنهاد این است که در ادامه راه یک مسیر تخصصی مانند سئو، بازاریابی شبکه‌های اجتماعی، تولید محتوا، بازاریابی محتوایی، طراحی سایت و… را انتخاب کرده و تخصصی دنبال کنید.